 Calendario |
| | Do | Lú | Ma | Mé | Xo | Ve | Sá | | | | | | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
| Eventos pra hoi |
| Nun hai eventos pra hoi |
|
| Foros » Novas » Novas » Editorial |
 Editorial |
| Redacción |  04/10/15 - 08:10:55 PM | #1 |
| Administrador
Activación: 05-Oct 06
Mensaxes: 298 |
Un nome digno prá nosa lingua
Nos últimos tempos, dúas personas chamadas a pintar abondo na normalización social da nosa lingua perderon úa oportunidá, ou máis ben rebaxaron el merito dos sous logros, por algo tan sinxelo como nun ter claro el nome del que falamos nel occidente y deixarse levar por un medo y un debate absurdos (si, absurdos; é hora de dicilo) que tían que tar amañaos xa hai tempo.
Úa d'esas dúas personas foi nadas máis y nada menos qu'a mayor autoridá política nel tema lingüístico en Asturias, que nun é outro qu'el conseyeiro de Cultura Genaro Alonso, qu'inauguróu en Tapia el ano académico, aducindo entre as razóis pra escoyer el occidente d'Asturias qu'a nosa realidá lingüística ben merecía ser reconocida; y, por outro lao, temos al diputao de Podemos pola circunscripción occidental Andrés Ron, que tamén usóu a nosa lingua núa intervención d'un debate na Xunta Xeneral. Vaya por delante el noso reconocemento al esforzo dos dous por faer visible a existencia del galego-asturiano, peró é úa pena que nun aprovetasen tamén y usaran dafeito el sou nome oficial, que pinta qu'había a axudar abondo nese afán normalizador. Nel caso del conseyeiro é verdá que si lo usóu, peró aclaróu que lo que ye chaman na zona é «a nosa fala».
El conocemento superficial da nosa realidá lingüística qu'ás veces tein nel centro d'Asturias ten el símbolo máis claro nada menos que núa lei asturiana, a d'Uso y Promoción del Bable/Asturiano de 1998. Nela, el reconocemento dos mesmos deretos prá nosa lingua y pral asturiano ta recoyido cuase cua mesma redacción en dúas partes del sou articulao, cada úa proposta por un grupo político diferente. Pra detrás, a nosa lingua chámase nun sito gallego-asturiano y noutro, gallego/asturiano, seguramente porque a ún dos redactores d'ese párrafo parecéuye máis coherente cua denominación de bable/asturiano, sin pensar que neste caso taba usando dúas denominacióis distintas prá mesma língua (ou bable ou asturiano), mentres que nel outro taba dando a opción d'escoyer entre galego ou asturiano. Nunca foi tanta a importancia d'un guión.
Nel que publicamos en Falaviva usamos, pra referíremonos al galego-asturiano, espresióis como «a nosa lingua», anque tamén temos usao muito «a nosa fala» y ben puidéramos usar «el noso idioma». É evidente que ningún dos nosos lectores, os máis d'elos xente da casa, van necesitar máis aclaracióis sobre el idioma al que nos referimos, peró nun han a ser términos mui validos se por casualidá nos le un estranxeiro sin mayores conocementos lingüísticos.
Del mesmo xeito, el nome da nosa web, Falaviva, que nacéu xa hai nove anos, un 5 d'octubre del 2006, nun necesita muitas máis esplicacióis, igual qu'el xa conocido lema reivindicativo qu'einda se pode atopar medio borrao en dalgúa parede, «¡Fala xa! ¡Oficialidá!». Y é que na casa de cada ún todos sabemos de quén se fala, y nun fai falta chamar pol nome al bolo ou á nena.
Nun é miga raro: é úa realidá común á Península qu’a xente se refira á súa variedá local como «a súa fala» ou, traducido al ámbito casteyano, «su habla». Peró convén nun esqueicer que tamos falando de sustantivos puramente descriptivos. A xente de Valladolid pode dicir que «habla en su habla», peró non que «habla en habla». Y esto é asina porque xa tein un glotónimo pra chamar á súa lingua: castellano.
Nel noso caso, el término que s’usaba popularmente pra designar el que falamos tía dous niveles de discurso que convivían núa aparente contradicción: el usao de xeito implícito, galego (sobre todo nas zonas máis occidentales unde el parecido col galego de Galicia é máis grande), y el esplícito, que salía condo se falaba ou se perguntaba sobre a realidá lingüística da zona: chapurriao y outras variantes aparecidas.
Condo a últimos dos anos 80 del siglo pasao a xente del occidente empezamos a defender a normalización del que se fala aquí, abríuse un debate eminentemente político, como muitos debates sobre codificación ortográfica, que contaminóu tamén el debate puramente filolóxico. El caso foi que se perfilaron dúas posturas que podemos resumir como a galeguista, que quixo miyor usar el término de galego de Asturias, y a autonomista (outros dirán asturianista), vía esta que cuntóu col apoyo das autoridades asturianas y del máis dos escritores da zona. Esta postura, necesitada d’un término culto equiparable a outros glotónimos vecíos pra chamar á variedá lingüística del estremo occidental asturiano, botóu mao da etiqueta discurrida por Dámaso Alonso aló nos anos corenta del siglo pasao, galego-asturiano. ¿Por qué? Porque era el término usao polos estudiosos da zona qu'investigaran nas décadas posteriores a fala dos sous conceyos y porque usar a secas un glotónimo como galego nun identificaba claramente a súa personalidá y difuminábala pra ese camín autónomo que queríamos piyar, einda máis nun ambiente unde dalgús galeguistas reclamaban as terras irredentas del Navia-Eo y hasta el control del enseño da nosa lingua.
Peró sempre quedóu xente á que nun ye gustóu el término de galego-asturiano porque dentro d’ese composto taba a palabra maldita, galego, un furao mouro por unde podían entrar as tropas colonizadoras del oeste, por unde se podía sumir a nosa identidá asturiana y hasta quén sabe se agarradeira xurídica pra qu’os galegos mandaran nos destinos da nosa lingua.
Todo este parzamique é pra situar nel sou contesto a moda d’usar fala como glotónimo prá nosa realidá lingüística, úa moda que ten a fecha de nacemento hai us veinticinco anos nel movemento defensor da nosa lingua.
Sempre que falábamos de galego-asturiano, sabedores d’ese medo de dalgus conocidos y buscando xuntar forzas y nun espantar a naide, amecíamos «chamao popularmente como a nosa fala». Y a cousa foi caltrindo caltrindo hasta que se convertíu nun tópico qu'el nome popular verdá era a nosa fala. Nos ambientes docentes acabóu botándose mao del sustantivo da frase y pasóu a usarse directamente como glotónimo: «clases de fala», «ta en fala», «ta traducido a fala»... Hoi en día, nel centro d’Asturias, qu’é unde se cocen as cousas, cualquera que teña un primo en Grandas ou pase un fin de semana nel camping de Penarronda xa é un esperto na realidá sociolingüística da zona y dícecho convencido. Y tamén muitos políticos que falan d’ougüidas. El caso é que «todo el mundo sabe» qu’eso de galego-asturiano é mui feo y naide lo quer y que «lo que diz a xente d’alí, lo tradicional» é fala.
Pinta que foron de baldre os máis de veinte anos que pasaron dende a Proposta de Normas Ortograficas del Galego-Asturiano (publicadas nel ano 1993, peró que nun deixaron de ser propostas hasta el ano 2006), os estudios de Damaso Alonso d'hai máis de 70 anos, as publicacióis ou el uso continuao del nome en toda a lexislación asturiana dende hai décadas. A ún nun ye pinta ben eso de galego, a outro nun ye pinta el asturiano y el de máis aló quer inventarye outro nome según cómo asopre el vento.
Esta web usa dende que nacéu a denominación de galego-asturiano, evitando outras formas como fala, lingua d'Entrambasauguas ou (núa carreira a ver quén discurre algo miyor) eonaviego, término este piyao, nun pinchacarneiro dialéctico mui chocante, a un investigador galeguista. Esta batalla pol nome, alimentada entre nosoutros y, por desgracia, popularizada entre a xente, nun veu máis qu'a restar forzas y romper alianzas nun proceso de normalización necesitao d'unión y de mirar pr'aculú, pra os obxetivos importantes. Y eso é el que queremos faer: centrarnos na normalización social da nosa lingua, y faelo usando el término que recoye a lexislación asturiana sobre a materia. Deixen el debate, falen, escriban, defendan, trabayen pola normalización, y nun s'empeñen en dar carta de naturaleza a ese nome absurdo, fala, que nos rebaxa en consideración (¿el asturiana é lingua y a nosa é fala?) y que nun nos identifica fora.
Nun teñan medo, pronuncíen con nosoutros, que nun pasa nada: ga-le-go. Y despóis xa vén a segunda parte, que sal sola: asturiano. Guapo, ¿verdá? | | | | | | Asturchale ;) | | 04/10/15 - 10:06:26 PM | #2 |
| Amigo de FalaVIVA
Activación: 13-Nov 06
Mensaxes: 154 | Este debate é máis vello que os camíos... E no sei se está sendo un pouco estéril... Personalmente máis alló del nome creo que é importante falar con serenidade da filiación llingüística da nosa llingua e de un proceso normalizador unitario para col dominio llingüístico que lle dea á llingua esa dignidade que tanto necesita e tan difícil de dar coa actitude de "a fala del meu llugar" que llevamos a cabo constantemente. Polo demáis, de un tempo a esta parte eu uso el término "gallego" e non me saliron bóxegas na llingua nin nada, asina que debe ser posible 
E sigo firmando como "Asturchale" sen que pase nada nin haxa contradicción | | | | | | Xovita Pérez | | 05/10/15 - 09:25:58 AM | #3 |
| Usuario que empeza
Activación: 02-Nov 06
Mensaxes: 30 | Si, hai que ter muita "serenidade" ya "actitude" pa pensar en fer un proceso normalizador unitario con Portugal. Falando de debates estériles, este pode ser el que lleva el premio. Ya, por certo, nun sei you por qué ye quita "dignidade" defender la fala del meu llugar. | | | | | | Asturchale ;) | | 05/10/15 - 12:35:30 PM | #4 |
| Amigo de FalaVIVA
Activación: 13-Nov 06
Mensaxes: 154 | Del tou "llugar" ou del tou "yugar"? Porque non teño claro cuala é a pronunciación esacta nel tou llugar. Pero bueno, tampouco ten máis aquel porque a escritura das llinguas normalizadas (eso pasa en todas as llinguas del mundo) non se axusta a pronunciación esacta en prácticamente ningun caso. Como tamén os procesos normalizadores tein úa tendencia a depurar a llingua (de aí que escribamos "xoves" anque nel meu llugar se sinte moito "jueves") e unificadores. Defender a fala del tou llugar non lle quita dignidade/dignidá/dinidá á llingua, por suposto. Lo que si lle quita daqué de dignidade/dignidá/dinidá é prantiar a fala del tou llugar como daqué aisllado del mundo mundial, lo que acaba fendo que a niveles prácticos estea supeditada al castellano. | | | | | | republicano | | 05/10/15 - 12:40:46 PM | #5 |
| Usuario que promete
Activación: 16-Nov 06
Mensaxes: 94 | Volvendo al nome, déronme nel sou día un argumento que me calóu "nun se pode chamar a un idioma, col nome de los outros que ten al llao". | | | | | | patarroxa | | 05/10/15 - 10:52:16 PM | #6 |
| Usuario que empeza
Activación: 03-Nov 06
Mensaxes: 2 | Eu sempre la conocín por Fala y pra min e lo que sempre será. Galeg- Asturiano será muy usao por os estudiosos pero e mas artificial que eu que sei.... | | | | |
|
|
