| Foros » Novas » Novas » Deretos lingüísticos |
 Deretos lingüísticos |
| Redacción |  14/10/18 - 01:02:07 PM | #1 |
|
Administrador
Activación: 05-Oct 06
Mensaxes: 298 |
A XDLA propón úa redacción nova del artículo cuarto qu’equipara en deretos asturiano y galego-asturiano
«El asturiano y el galego-asturiano, como linguas propias d’Asturias, col casteyano, el carácter de linguas oficiales». Así reza el primeiro apartao da redacción nova del artículo 4.º del Estatuto d’Autonomía qu’a Xunta pola Defensa de la Llingua Asturiana (XDLA) elaboróu y apurríu a primeiros d’este ano a os partidos da Xunta Xeneral que se declaron partidarios da oficialidá: Podemos Asturies, Izquierda Xunida (IX) y PSOE. Trátase d’úa proposta radicalmente democrática: máis aló del númaro de falantes ou peso social das linguas nacidas en territorio asturiano, a lei ten que consideralas al mesmo nivel.
Esta entidá ciudadana, que leva máis de tres décadas trabayando pola oficialidá, presentóu nel 2017 el chamao Proyectu 2018, que buscaba abrir úa posibilidá que contempla el Estatuto d’Autonomía pra reformalo: qu’alomenos 12 diputaos ou diputadas rexistren esa petición. Al haber númaros abondos, a XDLA empezóu os contactos con Podemos y Izquierda Xunida. A coxuntura política víuse animada pol determín tomao a favor da oficialidá en setembre del 2017 nel Congreso da FSA. A manifestación multitudinaria del 21 d’abril en Uvieo pola XDLA tamén axudóu a demostrar qu’el movemento de reivindicación lingüística podía sacar ás cayes miles de personas en defensa da oficialidá. Al cabo, este 9 d’outube, Podemos y IX anunciaban qu’iban presentar a proposta de reforma estatutaria.
¿Qué femos col galego-asturiano?
El tratamento xurídico del galego-asturiano núa hipotética oficialidá nun ten merecido muito debate entre os defensores da nosa lingua, alomenos de xeito público ou en documentos. Al ocuparse d’esa cuestión vía amecéndose sin máis a frase «y del galego-asturiano nel sou ámbito territorial», anque nos últimos anos dalgús señalaban a necesidá de matizar máis cuál tería que ser el detalle d’ese reconocemento. El escrito Por un tratamento igualitario d’asturiano y galego-asturiano publicao este mes de xunio y apoyao por máis de 300 personas del Navia-Eo, amostraba el sou esmolemento porque, al hora d’encarar úa posible redacción nova del artículo 4.º, esa frase tantas veces repetida podese supoñer un tratamento desigual dos deretos ciudadanos pra os falantes de galego-asturiano, por poñer namáis un caso, na súa relación col Administración autonómica na capital. El escrito propoñía qu’asturiano y galego-asturiano se declararan linguas oficiales en Asturias al pé del casteyano y qu'úa lei posterior de normalización regulara «cuál é el territorio propio de cada lingua y cuál tería que ser el alcance del uso oficial, os ámbitos d’actuación en materia educativa, toponímica, audiovisual, de rotulación, d’uso institucional, etc.».
A XDLA trabayara núa proposta de redacción nova del artículo 4.º col axuda de dalgús xuristas espertos na materia y el resultao apurríuse a primeirosd’este ano tanto a Podemos como a IX, ademáis de presentarse al PSOE. A redacción, que se fexo pública estos días dentro d’un documento de valoración da XDLA da situación política actual, responde a os esmolementos que señalaba el escrito Por un tratamento igualitario d’asturiano y galego-asturiano porque se basa nesa idea de reconocemento igualitario de deretos entre as dúas linguas. Nel apartao 2 diz que «os poderes públicos d’Asturias, atendendo á realidá sociolingüística del asturiano y del galego-asturiano, han a garantizar el dereto a conocelas y usalas». Nun terceiro apartao señálase que «úa lei da Xunta Xeneral ha a establecer os términos y ámbitos del uso oficial das linguas propias d’Asturias y ha a afixar as zonas d’uso predominante d’entrambas». Al cabo, nel último apartao d’esta proposta de redacción del artículo 4.º, afírmase que «ningúa persona vai poder ser discriminada en Asturias pola lingua que libremente escoya pra comunicarse», col que se destaca qu’el reconocemento da oficialidá pras linguas propias d’Asturias nun vai en contra dos deretos dos falantes de casteyano.
Claramente, a proposta recoye ideas da regulación que se dá noutras comunidades como Navarra y Valencia pra os territorios unde nun se fala nin vasco nin valenciano, pro tamén del estatuto catalán y da súa Lei de Normalización, que trata en pé d’igualdá el catalán, falao en Cataluña por máis de dous millóis de personas, y el aranés, úa lingua occitana que falan non más de 3.000 personas nel Vale d’Arán.
Máis aló del que pase cua súa tramitación parlamentaria y del resultao da votación, a proposta da XDLA supón un reto democrático pra os partidos que van levar el debate á Xunta Xeneral: ¿a redacción que van propoñer vai ser aparecida ou alomenos vai recoyer as aspiracióis igualitarias dos movementos de reivindicación lingüística das dúas linguas? | |
| |
|
| Candalín | | 16/05/19 - 09:12:19 PM | #2 |
|
Usuario que empeza
Activación: 17-Dec 08
Mensaxes: 33 | Pode resultar estrano, mais el futuro del gallego-asturián nún depende tanto da oficialidá nos conceyos del Eo al Navia como de qu'os nenos e as nenas orixinarios daquí podan conecer a llingua dos sous ancestros nas escolas de Uviedo y Xixón. De nun reconecerse este dereto hay de terminar esqueicèndose.
Que'l galego-asturiano té reconecido sólo nel sou ámbito territorial é el acabouse. | |
| |
|
Navegación Xeneral
