 Calendario |
| | Do | Lú | Ma | Mé | Xo | Ve | Sá | | | | | | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
| Eventos pra hoi |
| Nun hai eventos pra hoi |
|
|
|
corresponsal
Administrador
 09/10/15 - 04:51:27 PM |
Pezós acoye actividades del programa El Parque Histórico Fala
El actividá del programa El Parque Histórico Fala sigue el sábado 10 d’outubre con motivo da celebración en Pezós da IX Festa del Viño. Ás 13:00 horas, na sala d’usos múltiples del museo etnolóxico de Pezós, Fredo de Carbexe, escritor en galego-asturiano y autor del ensayo Parzamique en Brañavara / Conversación en Brañavara vai ofrecer úa conferencia aberta al público titulada A Bruxa de Brañavara, dentro d’este programa d’actividades amañao pola Oficina Cultural y Lingüística del Parque Histórico del Navia, en colaboración con conceyos del sou territorio y os centros educativos públicos qu’imparten el asignatura de Galego-Asturiano.
Esta conferencia d’El Parque Histórico Fala por parte de Fredo de Carbexe inxértase na programación da IX Festa del Viño de Pezós, qu’este conceyo organiza anualmente. Na conferencia, Fredo de Carbexe vai falar sobre a persona, a figura y a trascendencia social d’Amparo López, conocida adivía de Brañavara (Bual) que gracias al sou labor nigromante puido convertirse nun mito vivinte tanto na nosa comarca como fora d’ela.
Tamén, mentres dure a Festa del Viño y hasta el xoves 15 d’outubre, nesta mesma sala vai poder visitarse úa esposición de materiales en galego-asturiano editaos por entidades del sector público asturiano, dentro da mesma programación del actividá El Parque Histórico Fala. |
|
|
|
|
|
corresponsal
Administrador
08/10/15 - 06:02:27 PM |
El CMPA publica úa guía didáctica en galego-asturiano sobre el sexting
El Conseyo da Mocedá del Principao d’Asturias (CMPA) acaba de colgar na súa web úa guía didáctica sobre el sexting pensada pra trabayar ese tema nel segundo ciclo da ESO. El autora é Soraya Calvo González y as ilustracióis son de María Rodríguez Suárez, entrambas y dúas mediadoras del grupo de salú del CMPA. A novedá é qu’a guía, #SextingPositivo, que se pode descargar na web d’este organismo autónomo, publicóuse al tempo tanto en casteyano como en asturiano y en galego-asturiano. Cuntóu pra eso cua colaboración da Dirección Xeneral de Planificación Lingüística y Normalización. É a primeira vez qu’el CMPA publica daqué en versión trilingüe y é úa novedá qu’hai qu’aplaudir.
Este tipo de materiales didácticos nun é a primeira vez que se publican en galego-asturiano, porque xa nestos dous últimos anos a Conseyeiría de Cultura vén editando guías bilingües (asturiano y galego-asturiano) pra Primaria y Secundaria pola mor da celebración del Día das Ciencias Asturianas, a primeira sobre Bioquímica y a segunda sobre Informática. |
|
|
|
|
|
Redacción
Administrador
04/10/15 - 08:10:55 PM |
Un nome digno prá nosa lingua
Nos últimos tempos, dúas personas chamadas a pintar abondo na normalización social da nosa lingua perderon úa oportunidá, ou máis ben rebaxaron el merito dos sous logros, por algo tan sinxelo como nun ter claro el nome del que falamos nel occidente y deixarse levar por un medo y un debate absurdos (si, absurdos; é hora de dicilo) que tían que tar amañaos xa hai tempo.
Úa d'esas dúas personas foi nadas máis y nada menos qu'a mayor autoridá política nel tema lingüístico en Asturias, que nun é outro qu'el conseyeiro de Cultura Genaro Alonso, qu'inauguróu en Tapia el ano académico, aducindo entre as razóis pra escoyer el occidente d'Asturias qu'a nosa realidá lingüística ben merecía ser reconocida; y, por outro lao, temos al diputao de Podemos pola circunscripción occidental Andrés Ron, que tamén usóu a nosa lingua núa intervención d'un debate na Xunta Xeneral. Vaya por delante el noso reconocemento al esforzo dos dous por faer visible a existencia del galego-asturiano, peró é úa pena que nun aprovetasen tamén y usaran dafeito el sou nome oficial, que pinta qu'había a axudar abondo nese afán normalizador. Nel caso del conseyeiro é verdá que si lo usóu, peró aclaróu que lo que ye chaman na zona é «a nosa fala».
El conocemento superficial da nosa realidá lingüística qu'ás veces tein nel centro d'Asturias ten el símbolo máis claro nada menos que núa lei asturiana, a d'Uso y Promoción del Bable/Asturiano de 1998. Nela, el reconocemento dos mesmos deretos prá nosa lingua y pral asturiano ta recoyido cuase cua mesma redacción en dúas partes del sou articulao, cada úa proposta por un grupo político diferente. Pra detrás, a nosa lingua chámase nun sito gallego-asturiano y noutro, gallego/asturiano, seguramente porque a ún dos redactores d'ese párrafo parecéuye máis coherente cua denominación de bable/asturiano, sin pensar que neste caso taba usando dúas denominacióis distintas prá mesma língua (ou bable ou asturiano), mentres que nel outro taba dando a opción d'escoyer entre galego ou asturiano. Nunca foi tanta a importancia d'un guión.
Nel que publicamos en Falaviva usamos, pra referíremonos al galego-asturiano, espresióis como «a nosa lingua», anque tamén temos usao muito «a nosa fala» y ben puidéramos usar «el noso idioma». É evidente que ningún dos nosos lectores, os máis d'elos xente da casa, van necesitar máis aclaracióis sobre el idioma al que nos referimos, peró nun han a ser términos mui validos se por casualidá nos le un estranxeiro sin mayores conocementos lingüísticos.
Del mesmo xeito, el nome da nosa web, Falaviva, que nacéu xa hai nove anos, un 5 d'octubre del 2006, nun necesita muitas máis esplicacióis, igual qu'el xa conocido lema reivindicativo qu'einda se pode atopar medio borrao en dalgúa parede, «¡Fala xa! ¡Oficialidá!». Y é que na casa de cada ún todos sabemos de quén se fala, y nun fai falta chamar pol nome al bolo ou á nena.
Nun é miga raro: é úa realidá común á Península qu’a xente se refira á súa variedá local como «a súa fala» ou, traducido al ámbito casteyano, «su habla». Peró convén nun esqueicer que tamos falando de sustantivos puramente descriptivos. A xente de Valladolid pode dicir que «habla en su habla», peró non que «habla en habla». Y esto é asina porque xa tein un glotónimo pra chamar á súa lingua: castellano.
Nel noso caso, el término que s’usaba popularmente pra designar el que falamos tía dous niveles de discurso que convivían núa aparente contradicción: el usao de xeito implícito, galego (sobre todo nas zonas máis occidentales unde el parecido col galego de Galicia é máis grande), y el esplícito, que salía condo se falaba ou se perguntaba sobre a realidá lingüística da zona: chapurriao y outras variantes aparecidas.
Condo a últimos dos anos 80 del siglo pasao a xente del occidente empezamos a defender a normalización del que se fala aquí, abríuse un debate eminentemente político, como muitos debates sobre codificación ortográfica, que contaminóu tamén el debate puramente filolóxico. El caso foi que se perfilaron dúas posturas que podemos resumir como a galeguista, que quixo miyor usar el término de galego de Asturias, y a autonomista (outros dirán asturianista), vía esta que cuntóu col apoyo das autoridades asturianas y del máis dos escritores da zona. Esta postura, necesitada d’un término culto equiparable a outros glotónimos vecíos pra chamar á variedá lingüística del estremo occidental asturiano, botóu mao da etiqueta discurrida por Dámaso Alonso aló nos anos corenta del siglo pasao, galego-asturiano. ¿Por qué? Porque era el término usao polos estudiosos da zona qu'investigaran nas décadas posteriores a fala dos sous conceyos y porque usar a secas un glotónimo como galego nun identificaba claramente a súa personalidá y difuminábala pra ese camín autónomo que queríamos piyar, einda máis nun ambiente unde dalgús galeguistas reclamaban as terras irredentas del Navia-Eo y hasta el control del enseño da nosa lingua.
Peró sempre quedóu xente á que nun ye gustóu el término de galego-asturiano porque dentro d’ese composto taba a palabra maldita, galego, un furao mouro por unde podían entrar as tropas colonizadoras del oeste, por unde se podía sumir a nosa identidá asturiana y hasta quén sabe se agarradeira xurídica pra qu’os galegos mandaran nos destinos da nosa lingua.
Todo este parzamique é pra situar nel sou contesto a moda d’usar fala como glotónimo prá nosa realidá lingüística, úa moda que ten a fecha de nacemento hai us veinticinco anos nel movemento defensor da nosa lingua.
Sempre que falábamos de galego-asturiano, sabedores d’ese medo de dalgus conocidos y buscando xuntar forzas y nun espantar a naide, amecíamos «chamao popularmente como a nosa fala». Y a cousa foi caltrindo caltrindo hasta que se convertíu nun tópico qu'el nome popular verdá era a nosa fala. Nos ambientes docentes acabóu botándose mao del sustantivo da frase y pasóu a usarse directamente como glotónimo: «clases de fala», «ta en fala», «ta traducido a fala»... Hoi en día, nel centro d’Asturias, qu’é unde se cocen as cousas, cualquera que teña un primo en Grandas ou pase un fin de semana nel camping de Penarronda xa é un esperto na realidá sociolingüística da zona y dícecho convencido. Y tamén muitos políticos que falan d’ougüidas. El caso é que «todo el mundo sabe» qu’eso de galego-asturiano é mui feo y naide lo quer y que «lo que diz a xente d’alí, lo tradicional» é fala.
Pinta que foron de baldre os máis de veinte anos que pasaron dende a Proposta de Normas Ortograficas del Galego-Asturiano (publicadas nel ano 1993, peró que nun deixaron de ser propostas hasta el ano 2006), os estudios de Damaso Alonso d'hai máis de 70 anos, as publicacióis ou el uso continuao del nome en toda a lexislación asturiana dende hai décadas. A ún nun ye pinta ben eso de galego, a outro nun ye pinta el asturiano y el de máis aló quer inventarye outro nome según cómo asopre el vento.
Esta web usa dende que nacéu a denominación de galego-asturiano, evitando outras formas como fala, lingua d'Entrambasauguas ou (núa carreira a ver quén discurre algo miyor) eonaviego, término este piyao, nun pinchacarneiro dialéctico mui chocante, a un investigador galeguista. Esta batalla pol nome, alimentada entre nosoutros y, por desgracia, popularizada entre a xente, nun veu máis qu'a restar forzas y romper alianzas nun proceso de normalización necesitao d'unión y de mirar pr'aculú, pra os obxetivos importantes. Y eso é el que queremos faer: centrarnos na normalización social da nosa lingua, y faelo usando el término que recoye a lexislación asturiana sobre a materia. Deixen el debate, falen, escriban, defendan, trabayen pola normalización, y nun s'empeñen en dar carta de naturaleza a ese nome absurdo, fala, que nos rebaxa en consideración (¿el asturiana é lingua y a nosa é fala?) y que nun nos identifica fora.
Nun teñan medo, pronuncíen con nosoutros, que nun pasa nada: ga-le-go. Y despóis xa vén a segunda parte, que sal sola: asturiano. Guapo, ¿verdá? |
|
|
|
|
|
Redacción
Administrador
25/09/15 - 08:19:01 PM |
El diputao ayandés Andrés Ron intervén en galego-asturiano nun pleno da Xunta Xeneral
É a primeira vez qu’el galego-asturiano súa núa intervención nun pleno da Xunta Xeneral. Hai qu’apuntar a fecha, 25 de setembre del 2015, y el nome: Andrés Fernández Vilanova, Andrés Ron, diputao ayandés de Podemos. El diputao participaba nel debate d’úa proposición non de lei de Foro Asturias sobre a valoración da dependencia nos enfermos d’Alzheimer y outras enfermedades mentales. Al subir á tribuna anuncióu qu’a súa intervención iba fela núa lingua que nun era habitual escuitar na Xunta Xeneral, peró qu’esperaba que se fixera algo común al largo da lexislatura. Foi tanta a normalidá qu’hasta el presidente da Xunta, el santiseño Pedro Sanjurjo, chamóuye el atención sobre a largura da súa intervención d’este xeito: «Señoría, váiseye acabando o tempo». A cámara ríuse pola frase de Sanjurjo, pode que por ver a daquén tan refractario á normalización falando d’ese xeito ou pola risa nerviosa que xeneran este tipo de situacióis non avezadas.
Esperamos qu’esta intervención nun sía flor d’un día y que se convirta en daqué normal, habendo como hai máis diputaos na cámara que poden falar en galego-asturiano. Hai que felicitar polo tanto al diputao de Podemos por ese detalle cua nosa lingua, sendo como é da parte ayandesa de fala asturiana. Trátase d’un detalle que se convirte en histórico, como histórico é cualquer avance de normalidá nus ámbitos tan formales como a institución máxima de goberno d’Asturias.
El único peró que se pode poñer a Andrés Ron é que podía cuidar máis a calidá lingüística da súa intervención y evitar os galeguismos (sociais, profesionais, hoxe, dúbida, iso, isto), asturianismos (amosóu, de xuru) y hiperasturianismos (alxudicación, alversidá). De seguro que pode atopar quen lo asesore ben porque actitú y búa disposición xa la ten. |
|
|
|
|
|
Redacción
Administrador
18/09/15 - 05:18:21 PM |
Un espacio novo en galego-asturiano na radio
Dende el brao, el programa de radio Iniciativa pol Asturianu nes Ondes ten úa sección en galego-asturiano. El programa, que dirixe Samuel Gradín, emítese mensualmente en radios d’ámbito local de toda Asturias y abre agora úa sección unde el presentador cunta cua colaboración al teléfono de Moisés Cima pra falar con él sobre a realidá del Navia-Eo, ademáis d’entrevistar a outros invitaos, como pasóu nel último programa, unde falóu col responsable da Oficina Cultural y Llingüística del Parque Histórico del Navia, Iván Iglesias Cazarón. Os podcasts das trés entregas emitidas hasta agora poden escuitarse en cualquera momento en Ivoox.
Hai que felicitar al responsable del programa por este detalle d’abrirse al outra lingua propia d’Asturias y fer el esforzo de falar nela, anque, escuitando os diálogos entre él y os invitaos, nun deixa de chamar el atención que se refira á nosa lingua como fala ou eonaviego, evitando usar el término qu’usan os entrevistaos y qu’é el qu’aparece en todos os testos legales y normativos d’Asturias: galego-asturiano. |
|
|
|
|
|
corresponsal
Administrador
04/09/15 - 09:31:13 PM |
Cine y música en gallego-asturiano na Quincena Cultural da Caridá
El actividá del programa El Parque Histórico Fala sigue el prósimo domingo 20 de setembre con motivo da celebración na Caridá (El Franco) da Quincena Cultural anterior ás festas de San Miguel. El día 20, ás 20:30 horas, nel auditorio del complexo cultural As Quintas, Mestura, dúo musical formao por Luis Suárez y Marisa López Diz, vai ofrecernos un curtiometraxe producido por Marisa titulao A fiya del Xastre; un filme de ficción con guión en gallego-asturiano da directora, que fala das vivencias d’úa costureira que ve alteriao el sou día a día por mor da chegada d’un estraño visitante al que dá acoyida na súa casa.
Despós d’esta proyección vai haber un coloquio cua directora pra, llougo, rematar esta sesión con un concerto musical del dúo Mestura.
Esta sesión del programa El Parque Histórico Fala ofrecida pol dúo Mestura inxértase na programación da Quincena Cultural previa ás festas patronales da Caridá, qu’el conceyo franquín organiza anualmente.
Tamén, a partir del prósimo llúis 14 de setembre y hasta el 25 del mesmo mes, na biblioteca pública das Quintas pode visitarse el esposición de materiales en gallego-asturiano editaos por institucióis públicas asturianas, dentro da mesma programación d'El Parque Histórico Fala.
El Parque Histórico Fala sigue coa súa actividá hasta finales d’ano. Dentro d’ella ofrécense Charlas Escolares nos centros públicos da comarca qu’ofrecen el asignatura de gallego-asturiano, Conferencias y actividades abertas al público en xeneral y Esposicióis de materiales editaos en gallego-asturiano. |
|
|
|
|
|
corresponsal
Administrador
31/08/15 - 05:21:40 PM |
San Tiso acoyéu dous actos sobre Memoria Histórica
Na celebración da Semana Cultural en San Tiso d'Abres, feita entre el 17 y el 22 d’agosto, como se vén fendo dende ha anos, na linia de recuperar a historia dos nosos antepasaos, tuvemos a oportunidá de disfrutar de dous actos ben interesantes relacionaos cua chamada Memoria Histórica.
El primeiro foi a proyección del documental "O Piloto", de Xosé Reigosa, unde se narra a vida de José Castro Veiga, considerao ún dos últimos guerrilleiros antifranquistas d’España, fugao hasta el sou asesinato nel ano 1965.
El segundo acto consistíu núa tertulia acerca da Memoria Histórica alredor del río Eo. Nél falóuse de procesos d’investigación en marcha, exhumacióis, a represión na fronteira d’Asturias y Galicia, y a Querella Arxentina contra os crímenes franquistas, entre outros asuntos. Resultóu un acto entretido y interesante de debate col público, moderao por Ángel Prieto, presidente del Asociación Cultural San Tirso del Eo, organizadora da Semana Cultural.
Participaron neste coloquio el investigador asturiano Luis Miguel Cuervo; a historiadora galega Carmen García Rodeja; Xosé Miguel Suárez, “Tapia”, historiador asturiano y denunciante na Querella Arxentina; Miguel Freire, investigador galego especialista na represión en Lugo; Francisco Vargas Mendieta, denunciante tamén na Querella Arxentina. Participóu tamén el incansable luitador antifranquista Darío Rivas Barja, que con Inés G. Holgado foron os primeiros querellantes y impulsores da Causa 4591/2010, conocida como Querella Arxentina. Con 94 anos conserva úa mente y discurso lúcidos que, adornaos col humor y el sou acento arxentino, déixanye dar esplicacióis claras y tamén, cuase sin querelo, leccióis de dignidá y integridá. |
|
|
|
| Amostrando 7 Artículos d´un total de 571 |
[ 1 … 5 6 7 8 9 … 82 ] |
|
| « Anterior | Seguinte 7 » |
|
|
